Ciekawostki o kotach – o tym nie miałeś pojęcia!

Koty to niezwykle tajemnicze stworzenia – i często ta tajemniczość oraz wrodzony majestat najbardziej nas w nich pociągają! Co rusz dowiadujemy się o tych zwierzętach czegoś nowego i co chwilę nas zaskakują. Co zatem warto wiedzieć? Oto ciekawostki o kotach, których najwięksi miłośnicy mruczków nie mogą pominąć!

Spis treści:

1. Felinoterapia – koci terapeuta
2. Ciekawostki o kotach – kocie smaki
3. Mają szósty zmysł – dosłownie!
4. Anatomiczne i fizjologiczne ciekawostki o kotach – czy wiesz, że…
5. Ciekawostki – koty i zapachy
6. Praworęczne i leworęczne koty – zupełnie jak ludzie!
7. „Mam uczulenie na sierść kota” – nie do końca…
8. Ciekawostki o kotach – ich oczy wcale nie świecą!

Felinoterapia – koci terapeuta

Pozytywny wpływ zwierząt na człowieka obserwowany jest od lat. Czy jednak wiesz, że istnieje terapia bazująca na kontakcie właśnie z kotem? Nazywa się felinoterapią – felis to po łacinie „kot”, zaś theraperia to z greckiego „opieka, leczenie”. Terapię tę rozpoczęła brazylijska psychiatra Nide da Silveira, która na oddziały szpitalne wprowadziła początkowo jednego kota, a następnie – widząc pozytywne oddziaływanie na pacjentów – kolejne cztery^[1]. 

Jak nasze ukochane koty mogą nam pomagać? Z jednej strony korzystnie oddziałują na emocje, zmniejszają m.in. poczucie samotności. Dla osób z obniżonym nastrojem, którym nieraz ciężko jest podejmować jakiekolwiek działania, stają się dobrą motywacją do aktywności, np. opieki nad zwierzęciem, którego należy obdarzyć odpowiednią troską. Z drugiej zaś strony korzystne efekty obserwuje się także w obszarze zdrowia fizycznego – pobudza się wydzielanie endorfin, potocznie nazywanych hormonami szczęścia, obniża się ciśnienie krwi, a odporność wzrasta^[1].

Ciekawostki o kotach – kocie smaki

Koty są bezwzględnymi mięsożercami, ale czy wiesz, ile smaków rozpoznają? W ich repertuarze znajdują się cztery: słony, kwaśny, gorzki i tzw. smak mięsny czy bulionowy, który określa się smakiem umami. Jest to o jeden smak mniej niż u ich psich przyjaciół – oni dodatkowo rozpoznają słodycz. Dlaczego koty nie mają takiej możliwości? Przyczyną jest mutacja w genie Tas1r2, który odpowiada za kodowanie receptora właśnie słodkiego smaku^[2]. 

Mają szósty zmysł – dosłownie!

Kiedy o kocim opiekunie mówi się, że ma „szósty zmysł”, raczej nawiązuje się do jego intuicji i nadaje się temu pewien magiczny wydźwięk. Jeśli jednak chodzi o naszych kocich ulubieńców, w ich przypadku jest to absolutną prawdą! Poza węchem, wzrokiem, słuchem, czuciem i smakiem mają też organ Jacobsona, będący scaleniem smaku i węchu. Jest on połączony specjalnym przewodem z podniebieniem. Przewód ten przekazuje odpowiednie impulsy do mózgu, a konkretniej – do ośrodków płciowych. Organ Jacobsona odgrywa kluczową rolę w percepcji feromonów^[3].

Co ciekawe, łatwo dostrzec, kiedy nasz kot się nim posługuje – staje wtedy w bezruchu, uchyla lekko pyszczek i w ten sposób oddycha. Niektórzy opisują to nawet jako „smakowanie zapachu”^[3]. 

Anatomiczne i fizjologiczne ciekawostki o kotach – czy wiesz, że…

• Koty mają 26 zębów mlecznych, a kiedy wypadną, w ich miejsce pojawia się 30 stałych^[4].
• „Spadają na cztery łapy” dzięki wyjątkowej budowie aparatu ruchu – potrafią przy jego pomocy nie tylko zwijać się w kłębek, lecz także wykonywać w trakcie spadania obrót o 180 stopni, do którego wystarczy im zaledwie wysokość 60 cm^[4]!
• Specyficzna budowa łap i pazurów sprawia, że można je schować w skórnej kieszonce. Dzięki temu kocie pazury się nie tępią^[4].
• Co jeszcze warto wiedzieć o kocich łapach? Z przodu mają pięć palców, a z tyłu już tylko cztery.
  Łącznie kot ma 230 kości, a 10 proc. z nich znajduje się… w ogonie^[6].
• Gałka oczna kotów jest dość duża w stosunku do ich całkowitej masy ciała – jeśli chodzi o wszystkie gatunki zwierząt domowych, kot ma ją największą ^[4].
• Co jednak ciekawe, koty są dalekowidzami^[8].
• Kocie wąsy nazywamy wibrysami. Działają niczym radary i wyłapują z otoczenia nawet najmniejsze drgania. Są niezwykle pomocne w czasie polowania – jak wspominaliśmy, nasi ulubieńcy są dalekowidzami, jeśli więc chcą złapać cel, który znajduje się blisko i jest malutki, korzystają z „czujników”, czyli właśnie wibrysów^[8]. 
• Koty mają ogromną liczbę receptorów węchowych – około 200 milionów^[9].
• Koty domowe zwykle osiągają dojrzałość płciową około 10–12 miesiąca życia^[2].
• Ciąża kotek trwa 63–65 dni, choć zdarzają się wahania, zwykle w mieszczące się w przedziale 58–70 dni. Ile w tym czasie może przytyć kotka? Eksperci wskazują, że do 40 proc. w odniesieniu do masy ciała, jaką miała przed ciążą. Warto zatem na każdym etapie dbać o odpowiednią dietę naszych mruczków – pomoże to nie tylko im, lecz także wesprze kolejne pokolenia małych kociąt^[2]. 

Ciekawostki – koty i zapachy

Jak wspomnieliśmy, węch kota jest bardzo czuły. Nic więc dziwnego, że niektóre zapachy mogą im nie odpowiadać. Większość kotów nie lubi woni octu, naftaliny, cytrusów czy niektórych kosmetyków lub środków czystości. 

Na drugim biegunie jest zaś zapach, który niemalże każdy kot uwielbia – zapach kocimiętki. Jeden z jej składników, a konkretnie olejek eteryczny, znajdujący się głównie w liściach tej rośliny, wywołuje w naszych ulubieńcach niemalże narkotyczne odurzenie! Mowa o nepetalaktonie, który powoduje, że koty zaczynają się tarzać, drapać, lizać, gryźć, ocierać etc. Jest to reakcja porównywalna z uniesieniem seksualnym^[10]. 

Praworęczne i leworęczne koty – zupełnie jak ludzie!

Zgadza się, koty – podobnie jak ich opiekunowie – mogą preferować operowanie jedną z łapek. Badacze z Queen's University z Belfastu zauważyli, że kotki zwykle wolą łapkę prawą, kocury zaś – lewą (Czy wiesz, że wśród ludzi leworęczność także częściej pojawia się u mężczyzn?). Co ciekawe, korzystanie z konkretnej, dominującej łapy włącza się u kotów dopiero wtedy, gdy mierzą się z trudnymi zadaniami. W przypadku, kiedy są one proste, używają obu łapek^[5]. 

„Mam uczulenie na sierść kota” – nie do końca…

Utarło się, że osoby uczulone na dane zwierzęta domowe, mają alergię na ich sierść. W przypadku kotów nie jest to jednak do końca prawdą – a przynajmniej nie bezpośrednio. W produkcji alergenów kluczowe są: ślina, naskórek i mocz. Sama sierść nie wytwarza substancji uczulających, ale może je skutecznie przenosić. Koty uwielbiają przecież oblizywać swoje ciało, siłą rzeczy przenoszą wtedy ślinę na sierść^[7]. 

Skoro opisujemy ciekawostki o kotach, warto też dodać, że znacznie bardziej alergizujące są koty niż kotki, a ilość wydzielanych przez naszych ulubieńców substancji uczulających spada po kastracji ^[7].

Ciekawostki o kotach – ich oczy wcale nie świecą!

Wiele osób może się z tym nie zgodzić, ale oczy kota faktycznie nie świecą, lecz po prostu odbijają światło. Wyposażone są w warstwę komórek, które nazywamy błoną odblaskową. Jest to pozostałość po przodkach, którzy właśnie nocą polowali i dzięki takiej budowie oka mogli się swobodnie poruszać oraz zaskakiwać swoje cele łowieckie, co pozwalało im przeżyć, a także mieć pełne brzuszki. Co ciekawe, nocą kocie źrenice się rozszerzają, a w dzień kurczą – natura przygotowała je na każde warunki ^[8]! 

Źródła:

1. Goleman, M., Drozd, L., Karpiński, Czyżowski, P., Felinoterapia jako alternatywna forma terapii z udziałem zwierząt, Med. Weter. 2012, 68(12) [dostęp: 25.08.2020] Open in a new tab http://www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/pdf2012/122012/201212732735.pdf

2. Red. Barszczewska, B., Lechowski, R. i Ceregrzyn, M. (2013). Podstawy żywienia psów i kotów. Podręcznik dla lekarzy i studentów weterynarii. Wrocław: EDRA URBAN & PARTNER

3. Bednarczyk, M., Felinoterapia jako forma wsparcia włączenia społecznego i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy. 2017, Nr 17(10) [dostęp: 25.08.2020] Open in a new tab https://repozytorium.uph.edu.pl/bitstream/handle/11331/1679/Bednarczyk.M_Felinoterapia_jako_forma_wsparcia.pdf?sequence=1

4. Dzierzęcka, M., Barszcz, K., Osobliwości anatomiczne kota domowego (felis silvestris f. catus) – na wybranych przykładach, Kosmos. Problemy nauk biologicznych. 2010, Tom 59 Nr 1-2(286-287), s. 125-131 [dostęp: 25.08.2020] 
Open in a new tab https://kosmos.ptpk.org/index.php/Kosmos/article/view/812/797

5. Koty jak ludzie, bywają leworęczne,  „wiadomosci.gazeta.pl”, 03.08.2009 [dostęp: 25.08.2020] 
Open in a new tab https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,6888558,Koty_jak_ludzie__bywaja_leworeczne.html

6.Tygrysie DNA i szósty zmysł. 10 zadziwiających ciekawostek o kotach,  „national-geographic.pl”, 15.07.2020 [dostęp: 25.08.2020] 
 Open in a new tab https://www.national-geographic.pl/artykul/ciekawostki-o-kotach-10-zadziwiajacych-faktow

7. Korzon, L., Kowalski, M.L., Alergie na zwierzęta, Alergia Astma Immunologia, 1998, 3(3), 125-134 [dostęp: 25.08.2020] 
Open in a new tab http://www.mediton.nazwa.pl/library/aai_volume-3_issue-3_article-201.pdf

8. Sumińska, D. (2015). Dlaczego oczy kota świecą w nocy? I inne sekrety świata zwierząt. Wydawnictwo Literackie

9. Bidzińska B., Góral-Radziszewska K., Zastosowanie syntetycznych feromonów psów i kotów w praktyce weterynaryjnej, Med. Weter. 2016, 72(2), 92-95 [dostęp: 25.08.2020] 
Open in a new tab http://www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/pdf2016/022016/201602092095.pdf

10. Kondrasiuk A., Widziane kocim nosem – wpływ węchu na zachowanie kota, Magazyn Weterynaryjny. 2011, Nr 07 (lipiec) [dostęp: 25.08.2020] 
Open in a new tab https://magwet.pl/25225,widziane-kocim-nosem-wplyw-wechu-na-zachowanie-kota